De successen van 50 jaar actie

Glasbak in 1972

Een van eerste grote successen van onze stichting was de introductie van de glasbak in Nederland vlak na haar oprichting in 1971. Aanvankelijk een vrijwel open container met twee schuifdeksels. Glas werd er in gegooid, maar kinderen konden erin kruipen en statiegeld flesjes eruit halen. Dat was niet zonder gevaar! Met de beide initiatiefneemsters namens de Stichting Milieuzorg Zeist e.o., de dames Riemens en Kuiper-Verkuyl, was afgesproken dat zij wekelijks rond de container de glasscherven zouden opruimen en de stoep aanvegen. Dat gebeurde dus ook gewoon. Op de foto Miep Kuiper-Verkuyl op latere leeftijd bij een moderne opvolger van de oorspronkelijk open glasbak. (Foto Kevin Hagens, Hagens fotografie)

Blikbak in 1974

Na het succes van de glasbak werd door onze stichting ook het inzamelen van blik voorgesteld. Dit vanwege de grondstoffen die erin verwerkt waren. Van statiegeld op blik was nog geen sprake en dat is nu, 45 jaar later, nog steeds niet het geval. Aangezien er, ondanks acties als 'Nederland schoon' nog steeds veel blik bij het zwerfafval ligt, is na al die jaren besloten het statiegeld per 31 december 2022 in te voeren!

Op de foto een ondergrondse container voor plastic, metaal en drankverpakking, de huidige opvolger van de blikbak.

Kringloopwinkel in 1983

Om nog meer producten een langer leven te geven werd mede op initiatief van onze stichting een kringloopwinkel opgericht in de gemeente Zeist. Eerst in een pand aan de van der Merschlaan, later aan de Karpervijver. Nu is de kringloopwinkel gevestigd aan de Johannes Postlaan in Zeist. Ook zijn er inmiddels filialen in zowel Driebergen, als in Doorn.

De S-6: Oostelijke randweg van Zeist vanaf 1972

Uiteindelijk is in 2010 na veel onderzoek en ook overleg met de bewonersgroepen en de lokale natuur- en milieuorganisaties, waaronder onze stichting, besloten een alternatief te realiseren waarbij grotendeels gebruik werd gemaakt van het tracé van de Krakelingweg. Twee wegen gescheiden door een brede middenberm met aanplant van bomen waardoor dieren de weg via de boomkruinen veilig kunnen passeren. Met op verschillende plaatsen tunnels voor de dieren die zich via de grond voortbewegen. Langs de weg zijn rasters aangelegd zodat de dieren naar de tunnels toe worden geleid worden.

Omdat de weg binnen de bebouwde kom ligt is de maximum snelheid 50 km. Dat maakt de weg ook gemakkelijker over te steken voor dieren.

De S-8: Westelijke randweg van Zeist vanaf 1972

De aanleg van de S-8 langs de buitenrand van Zeist-West is na hevige protesten en handtekeningenacties uiteindelijk niet doorgegaan. De gezamenlijke werkgroepen S-8, waaronder de Stichting Milieuzorg Zeist e.o., hebben daarbij een belangrijke rol gespeeld.
Het open weide gebied is er nog steeds en dit is een belangrijke ecologische corridor voor dieren die zich van het Kromme Rijngebied naar het Vechtplassengebied ten noorden van Utrecht willen verplaatsen.
Met name ook de Werkgroep Faunapassages Zeist Zuid-West, waarin diverse organisaties zijn vertegenwoordigd en waar onze stichting deel van uit maakt, heeft zich voor het behoud van de bijzondere waarden van dit gebied ingezet. Dat o.a. met de folder: 'Natuur verbinden en behouden'.

Wildviaduct De Wildsche Hoek onder de A-28

Het viaduct dat nodig was voor de beoogde aansluiting van de S-8 op de A-28 is nu omgevormd tot ecoduct met een droog gedeelte en een nat gedeelte (De Biltse Grift). De procedure tot aan de Raad van State om het viaduct tot ecoduct te laten omvormen heeft jaren geduurd en zonder steun van andere mensen die voor de belangen van planten en dieren opkomen was dat niet gelukt.

Door de grote druk van de activiteiten van de mens staat het gebied tussen het Utrecht Sciencepark (USP) en Zeist-West nog steeds onder een druk, zoals door voorgenomen verdere verbreding A-28 in kader Ring Utrecht, de aanleg van een HOV/Tram tussen het USP en Zeist en ook een fietspad door de Lage Grond. Het vraagt een voortdurende alertheid om het te behouden voor dieren en planten.

Ecoduct onder A12 bij Odijk

Mede door inspanningen van de Werkgroep Faunapassages Zeist Zuid-West is er uiteindelijk ook een ecoduct onder de A-12 gekomen nabij het landgoed Rijnwijck. Door de aanleg van tal van faunapassages kunnen dieren nu gemakkelijk hun weg kunnen vinden van het Kromme Rijngebied naar het Vechtplassengebied.

Behoud Park de Brink

Aanvankelijk waren er na de bouw van Zeist-West plannen om ook grote delen van het weidegebied - dat van oorsprong deel uitmaakte van het buitenplaats de Brink - te bebouwen en dat terwijl nu juist dat gedeelte als park was voorbestemd. Door bezwaren van zowel de omwonenden en ook onze stichting is uiteindelijk besloten die bouw wel door te laten gaan, maar dan in de Zuidwest hoek. Latere plannen om ook de rest van de weilanden toch te bebouwen zijn toen door procedures tegengehouden, aangezien door de gemeente bij de eerdere bouwplannen was toegezegd dat de rest van het weidegebied behouden zou blijven.

Op dit gedeelte van het Park De Brink is nu een natuurpark aangelegd. De basis daarvoor vormde de Kromme Rijn die ooit door dit gebied liep. Zo is een meander uitgegraven, een wal lijkend op een dijk aangelegd, evenals een poel en een wilgengriend. Ook is indertijd op initiatief van het natuureducatiefcentrum De Boswerf een Werkgroep De Brink opgericht bestaande uit diverse natuur- en milieuorganisaties, waaronder ook onze stichting, om de bijzondere waarden van het Park De Brink breed onder de aandacht te brengen.

Paddentunnels Breullaan

Op initiatief van de Werkgroep Faunapassages Zeist Zuid-West, waar onze stichting ook deel van uit maakt, is met de gemeente overeengekomen dat er bij de herinrichting van de Breullaan ook meteen paddentunnels aangelegd zouden worden. Zo hoeven de vrijwilligers niet meer langs de Breullaan dieren over te zetten. Door de gaatjes in het dak van de tunnel kunnen de kikkers en padden zich goed oriënteren en lopen de juiste kant op.

Bomenacties

Onze stichting heeft steeds bijzonder aandacht gevraagd voor het unieke bomenbestand dat Zeist rijk is. Dat niet alleen door daar bij de gemeenteraad bijzondere aandacht voor te vragen, maar ook door bezwaar en zo nodig beroep aan te tekenen tegen o.i. onterecht verleende kapvergunningen.
Uiteindelijk is door de gemeente samen met bewoners en vertegenwoordigers van de groene groepen, waaronder de Werkgroep Natuurlijk Zeist-West, de Stichting Beter Zeist en ook onze stichting, een Lange Termijn Bomenbeheerplan opgesteld, om zo het Zeister bomenbestand ook op lange termijn in stand te kunnen houden.

Bouwplannen gemeente Zeist

Door onze stichting worden vanaf haar begin de bouwplannen van de gemeente Zeist kritisch gevolgd, waarbij zij, voor zover bij de plannen zelf al geen kritische kanttekeningen zijn te plaatsen, steeds wordt gepleit daarbij zorgvuldig rekening te houden met aanwezige waarden van natuur, landschap en cultuurhistorie. Dat wat nu als 'natuurinclusief ontwerpen' wordt aangeduid.

Kerckebosch

Bij de herinrichting van de wijk Kerkebosch werd een geheel ander ruimtelijk plan voorgestaan. Daarbij werd een door woningen omsloten bosperceel, het zogenaamde binnenbos, vervangen door straalsgewijs verlopende rijen woningen met ertussen stroken bos, het zogenaamde 'Scheggenmodel'. Doordat dit ten koste zou gaan van grote oppervlakte aan bos is tegen de plannen door diverse organisaties - waaronder onze stichting - tot aan de Raad van State geprocedeerd. Helaas zijn die beroepen op een enkel onderdeel na
ongegrond verklaard.

Bij de uitvoering van de plannen kwamen toch veel onverwachte zaken aan het licht en ging er wel eens wat mis, hetgeen menig uurtje van overleg betekende om de belangen van de natuur en cultuurhistorie te beschermen. Uiteindelijk heeft het ontwerp van de wijk als 'natuurinclusief ontwerp' veel belangstelling genoten in de media.

Gebouw RAVU Jagersingel

Bij het verplaatsen van de ambulancegarage van de RAVU naar de Jagersingel is in overleg met de architect de uitrit iets verlegd opdat de daar aanwezige bomen gespaard konden worden. Een open ruimte tussen twee bomen die breed genoeg was is toen als plaats voor de uitrit gekozen. Ook is het gebouw zo ontworpen dat aanwezige waardevolle bomen zijn behouden. 'Natuurinclusief ontwerpen' voor dat die term er toen nog niet was.

Waterkwaliteit

Ook het (grond)water heeft al die tijd de bijzondere aandacht van onze stichting gehad, zowel wat betreft de kwantiteit, als de kwaliteit. Onze inzet is het aanhouden van een grondwaterbalans bij eventuele onttrekkingen op de Heuvelrug, zodat de voor Zeist zo bijzondere kwel op overgang Heuvelrug en Kromme Rijngebied in stand kan worden gehouden. Daarnaast ook het voorkomen van een versnelde afvoer in de lager gelegen gebieden, zoals dus het Kromme Rijngebied.

Ook is het schoonhouden van het water van belang, dus minimale overstorten. Maar hoewel er bijzondere aandacht bij de gemeente voor water is, is er nog een lange weg te gaan zoals ook te zien is op deze foto. De grote hoeveelheid kroos duidt op te veel voedingstoffen in het water en heeft als gevolg dat er niet tot nauwelijks nog licht in het water kan komen. Daardoor neemt de zuurstofproductie van (ondergedoken) waterplanten af, met dus ook weer gevolgen voor de waterdieren die er leven.

Mede op initiatief van de HDSR wordt tegenwoordig de diverse wateren in Zeist nu door de bewoners gemonitoord, waarbij Samen Duurzaam Zeist een belangrijke coördinerende rol vervult. Hopelijk leidt dat tot maatregelen om de waterkwaliteit ook echt te verbeteren.

Stationsgebied

We hebben ons jarenlang hard gemaakt voor een goede ecologische inpassing van het station Driebergen-Zeist en omgeving. Helaas zijn niet al onze punten overgenomen en hebben we niet kunnen voorkomen dat tientallen monumentale bomen zijn gekapt. Mede de inzet vanuit onze stichting is er wel een 'Comfort Animal Tunnel' onder de Hoofdstraat door gekomen waardoor het landgoed Antropia nu een ecologische verbinding heeft met natuur gebieden in de omgeving. Hoewel die ecologische verbinding nog wel verder kunnen worden geoptimaliseerd.